Casus: Het Dordts Patriciërshuis

Het Dordts Patriciërshuis is een uniek museum in de oude havens van Dordrecht. In dit museum wordt de bezoeker meegenomen in de leefstijl van de voornaamste Dordtenaren in de 17e en 18e eeuw. Iedere ruimte is nog precies zo ingevuld zoals deze vroeger werd gebruikt. De collectie wordt aangevuld met de nodige informatie vanuit vrijwilligers en digitale middelen zoals TV schermen en een audiotour. Wij hebben voor het Patriciërshuis meerdere projecten uitgevoerd om het museum en de collectie op verschillende vlakken te digitaliseren. Hieronder vindt u alle informatie over deze interessante casus.

Jeugdige bezoekers aantrekken

Hoe onze digitale techniek jonge museumbezoekers (leeftijd 10-25) weer naar Het Dordts Patriciërshuis heeft gekregen.

Digitaal beheer van collecties en exhibities

Hoe wij 3D scanning gebruiken om de volledige collectie + tijdelijke exhibities in Het Patriciërshuis permanent hebben vastgelegd.

Digitale bezoekersondersteuning

Hoe wij de bezoekers van Het Dordts Patriciërshuis, naast de kennis die de vrijwilligers delen, meer vertellen over wat zij in het museum zien.

Jeugdige bezoekers aantrekken

Voor de meeste musea in Nederland is het aantrekken van jeugdige bezoekers een hele kluif. Ons digitale product zorgt er echter voor dat er meer jongeren naar het museum komen. Digitale middelen zijn namelijk een geweldige manier om de interesse voor musea onder jongeren weer aan te wakkeren. Voor Het Dordts Patriciërshuis zijn wij aan de slag gegaan met een product dat jongeren weer naar hun museum krijgt.

Om de jongere doelgroep meer te interesseren in de verhalen van Het Dordts Patriciërshuis, hebben we onderzocht hoe wij jongeren kunnen bereiken. Uiteindelijk hebben we ervoor gekozen om ons in eerste instantie te focussen op de leeftijd 8 tot 12 jaar oud. Voor de oudere doelgroep is er in een later stadium een product ontwikkeld in de vorm van de digitale bezoekersondersteuning.

De leeftijd 8 tot 12 jaar is het beste op een speelse manier te bereiken. Daarom is er gekozen om een spelreeks te ontwikkelen omtrent een oud bewoonster van het Patriciërshuis, Anna de Coningh. Zij woonde rond 1780 in Het Patriciërshuis in Dordrecht. In samenwerking met scholen in en rondom Dordrecht zijn er al enkele kinderklassen op bezoek geweest in het museum. Zij hebben op een speelse manier kennis gemaakt met de verhalen en collecties. Uit verschillende reacties van de jeugd blijkt dat zij verschillende dingen hebben opgestoken van hun bezoek aan het museum. Het doorvragen van kinderen over bepaalde onderwerpen liet zien dat zij, tot onze vreugde, werden geïnspireerd door wat ze zagen.

In de spelreeks moeten de kinderen meerdere opdrachten uitvoeren om ‘Het Mysterie aan de Maas’ op te lossen. Anna de Coningh organiseert een feest, maar iemand heeft het huis gesaboteerd. Als alle opdrachten correct zijn uitgevoerd, krijgen zij te zien wie de dader is. Het volledige spel moet op locatie, dus in Het Dordts Patriciërshuis, worden gespeeld. Hierbij wordt een tablet of mobiele telefoon gebruikt om de uitleg te kunnen volgen en de opdrachten uit te kunnen voeren.

In iedere opdracht zijn informatieve elementen toegevoegd over onderwerpen zoals de etiquette, kledingstijlen en meubilair uit die tijd. Spelenderwijs leren de kinderen zodoende meer over de leefgewoontes uit de 17e en 18e eeuw. In het spel wordt de nadruk gelegd op de leefwijze van vrouwen van alle standen uit die tijd. In onze geschiedenisboeken wordt namelijk nog te weinig verteld over de belangrijke rol die dames in die tijd speelden in onze samenleving. ‘Het Mysterie aan de Maas’ probeert op een laagdrempelige manier te laten zien wat de rol van de vrouw was binnen de voornaamste kringen van de Nederlandse samenleving, maar vertelt ook hoe dienstmeisjes en keukenmeiden in die tijd leefden.

Digitaal beheer van collecties en exhibities

Het Dordts Patriciërshuis heeft een uitgebreide collectie van prachtige kunstwerken en andere antieke stukken. Een deel van deze collectie is in privébezit. Ook zijn veel collectiestukken in bruikleen verkregen van instanties zoals Gemeente Dordrecht en verscheidene antiek- en kunstverzamelaars. De werken van kunstschilder Cornelis Kuipers zijn bijvoorbeeld een spraakmakend onderdeel van de collectie van Het Dordts Patriciërshuis. De prachtige kunstwerken van deze Dordtse schilder zijn op een unieke en herkenbare manier geschilderd. Een kunstkenner zal het werk van Cornelis Kuipers meteen herkennen, dankzij de manier waarop hij zijn kunstwerken tot de verbeelding laat spreken. 

De kunstwerken en antieke stukken in Het Patriciërshuis vertellen stuk voor stuk bijzondere en intrigerende verhalen. Deze verhalen zijn enorm belangrijk en mogen daarom niet verloren gaan. De digitale wereld biedt ons een geweldige kans om collectiestukken en de daarbij horende achtergrondverhalen digitaal vast te leggen. Digitaal collectiebeheer wordt gezien als een geweldige manier om alle werken en stukken voor altijd te kunnen bewaren.

Natuurlijk is het nog belangrijker om de fysieke kunstwerken in optimale staat te bewaren. Toch hebben we de afgelopen jaren gezien dat gebouwen en kunstwerken binnen een oogwenk verwoest, besmeurd of geruïneerd kunnen worden. Kijk maar eens naar de verschrikkelijke brand in de Notre Dame of de wereldwijd door activisten besmeurde kunstwerken. Het Patriciërshuis zorgt er daarom voor dat hun collectie altijd in de originele staat zichtbaar is, in ieder geval digitaal. Bij onvoorziene complicaties blijven de verhalen uit de Nederlandse en voornamelijk Dordtse geschiedenis dan toch bewaard.

Digitale collectiebeheersystemen maken het voor Het Patriciërshuis mogelijk om collecties online beschikbaar te stellen. Daardoor worden de collecties toegankelijk voor een breder publiek, ongeacht de fysieke locatie. Mensen kunnen de collectie online raadplegen, wat de verspreiding van kennis over de kunstwerken en antieke stukken bevordert. Het beheer van de digitale collecties is daarnaast efficiënter voor Het Dordts Patriciërshuis dan het beheer van fysieke objecten. Het zoeken naar stukken, het doorvoeren van wijzigingen en het organiseren van de collectie is digitaal sneller en gemakkelijker.

Wilt u bijvoorbeeld alle werken van Cornelis Kuipers naast elkaar zetten om de overeenkomsten in schildertechnieken te zien? Dan is een digitale vergelijking, waarbij u in detail kunt inzoomen de snelste en makkelijkste manier om dit te doen. Ook kunt u de ontwikkeling in de werkwijze van de schilder door de jaren heen digitaal beter onderzoeken en analyseren. In het museum kunt u het schilderij daarna met uw eigen ogen bekijken om de unieke werken van Cornelis Kuipers in het echt te zien (zie foto). 

Digitale bezoekersondersteuning

Naast het bewaken van informatie over antieke werken is het natuurlijk belangrijk dat bezoekers ook zelf kennis kunnen vergaren. De parate kennis van de vrijwilligers in Het Dordts Patriciërshuis is op zijn minst indrukwekkend te noemen. Het enthousiasme van de vrijwilligers is inspirerend en draagt bij aan de bezoekerservaring in dit museum. Toch is de kennis van deze vrijwilligers niet voor altijd beschikbaar. Zodra een vrijwilliger stopt, zal een deel van de kennis binnen het museum daarmee ook verdwijnen. Natuurlijk houden de medewerkers binnen het museum zich actief bezig met het overdragen van hun kennis aan andere vrijwilligers. Desondanks zullen bepaalde delen van informatie helaas alsnog kunnen verdwijnen. Een digitale encyclopedie met daarin alle verhalen van Het Dordts Patriciërshuis is hiervoor een geweldige oplossing.

Het Dordts Patriciërshuis is een museum met maar liefst 4 verdiepingen en meer dan 15 verschillende ruimtes. In al deze ruimtes zijn verschillende prachtige werken te vinden waar de enthousiaste vrijwilligers van alles over zullen vertellen. Naast het volgen van inspirerende rondleidingen wil Het Dordts Patriciërs haar bezoekers de mogelijkheid bieden om zelf kennis te vergaren. Dit wordt mogelijk gemaakt aan de hand van een digitale ondersteuning, waarin per kunstwerk allerlei ondersteunende informatie wordt aangeboden. Het grootste voordeel van deze digitale ondersteuning is dat deze op een mobiele telefoon of tablet te bekijken is. Er hoeven dus geen informatiezuilen te worden geplaatst die vaak in de weg staan. De ruimte op een informatiebordje is natuurlijk beperkt tot de omvang van het informatiebordje. Per kunstwerk of museumstuk kunnen de medewerkers van Het Patriciërshuis digitaal echter eindeloos veel informatie toevoegen.

Tijdens het museumbezoek kan de bezoeker na de rondleiding zelf nog eens langs de collectiestukken lopen die zijn/haar aandacht trokken. Bij deze kunstwerken of antieke stukken kan de bezoeker digitaal extra informatie opvragen, waardoor de museumervaring nog meer diepgang krijgt. De bezoeker kan bijvoorbeeld duiken in de achtergrond van een kunstenaar en meer lezen over de werkwijze. Hierbij komt de museumbezoeker er wellicht achter dat er nog meer werken van de schilder in het huis te vinden zijn. Hier kan hij/zij vervolgens digitaal nóg meer informatie over lezen, luisteren en bekijken. 

De informatie over de collectiestukken uit Het Patriciërshuis is namelijk niet alleen beschikbaar in tekst. Aan de hand van foto’s en video’s wordt er veel verteld over bepaalde collectiestukken en historische personen die in het huis hebben gewoond. De fysieke museumervaring wordt met digitale middelen extra meeslepend en voldoenend. 

Bekijk hieronder een 3D scan van Het Dordts Patriciërshuis